Κοινωνική οργάνωση τάξης

Στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Πληροφορικής που διεξήχθη πέρυσι στην Πάτρα, παρουσιάστηκε μια εργασία η οποία χρησιμοποιούσε στοιχεία ανταγωνισμού μεταξύ των ομάδων και τα αποτελέσματα ήταν θετικά.

Ακόμη και η λέξη "ανταγωνισμός" στη σημερινή Διδακτική, που χρησιμοποιεί τις συνεργατικές μεθόδους, είναι ταμπού. Πολύ περισσότερο απαγορευμένη θεωρείται η εφαρμογή ενός ανταγωνιστικού σεναρίου μάθησης. Έκανα λοιπόν μια μικρή διερεύνηση πάνω σε αυτό που ονομάζεται κοινωνική οργάνωση τάξης για να ανακαλύψω ποιες είναι οι επιλογές που υπάρχουν.

Από την εργασία του Νεόφυτου Χαραλάμπους "Συνεργατική μάθηση: από τη θεωρία στην πράξη" είδα κάποιες εναλλακτικές:

1. Συνεργατική δομή: Η ομάδα πετυχαίνει τους στόχους της όταν όλα τα μέλη της επιτύχουν τους στόχους τους.
   
2. Ανταγωνιστική δομή: Το άτομο αναζητεί τρόπους να επιτύχει ένα θετικό αποτέλεσμα για τον ίδιο και αρνητικό για τους άλλους.
   
3. Ατομική δομή: Η επίτευξη των στόχων του ατόμου δεν επηρεάζεται είτε αρνητικά είτε θετικά από την επίτευξη των στόχων των υπολοίπων.
   

Με μια περαιτέρω διερεύνηση είδα ότι υπάρχουν δύο επιλογές για συνεργατική μάθηση, για να γίνει όμως η διάκριση θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τους αγγλικούς όρους collaboration και cooperation, οι οποίοι στα ελληνικά μεταφράζονται συνεργασία.

Τους όρους αυτούς τους κοίταξα και στο λεξικό αλλά μια καλύτερη θεώρηση των δύο όρων υπάρχει στο άρθρο του Panitz "Collaborative vs cooperative learning". Σύμφωνα με αυτούς τους ορισμούς ο όρος collaboration αναφέρεται στον κοινό στόχο και ο όρος cooperation αναφέρεται στην κοινή προσπάθεια. Θεωρώ πως στην εκπαίδευση δεν επιζητούμε την κοινή προσπάθεια αλλά την οργάνωση μιας ομάδας που έχει κοινό στόχο ώστε το κάθε μέλος της ομάδας να μπορέσει να συνεισφέρει με τον δικό του τρόπο. Γι' αυτό και ο όρος που χρησιμοποιείται στα αγγλικά για την συνεργατική μάθηση είναι το collaborative learning.

Οι δύο τρόποι συνεργατικής μάθησης είναι δύσκολο να διακριθούν στα ελληνικά αφού και οι όροι collaboration και co-operation μεταφράζονται σαν "συνεργασία". Από την άλλη, ο συναγωνισμός και ο ανταγωνισμός είναι δύσκολο να διακριθούν από τους Αγγλόφωνους αφού η μετάφραση και των δύο λέξεων είναι το "competition". Ο συναγωνισμός και η άμιλλα αποτελούν έναν τρόπο κοινωνικής οργάνωσης της τάξης και συμβάλλουν στην βελτίωση των εμπλεκομένων (Μπαμπινιώτης).

Σύμφωνα με αυτή τη μικρή διερεύνηση που έκανα οι τρόποι οργάνωσης της τάξης είναι οι εξής:

• Διαφορετικοί στόχοι
  
  
  
  • Ανταγωνισμός
    
  • Συναγωνισμός
    
  
  
• Κοινοί στόχοι
  
  
  
  • Κοινή προσπάθεια (co-operation)
    
  • Διακριτοί ρόλοι (collaboration)
    
  
  

Πιστεύω πως σε μία τάξη οι μόνες εναλλακτικές που μπορούν να προωθήσουν την μάθηση είναι ο συναγωνισμός και η χρήση κοινών στόχων με διακριτούς ρόλους (collaboration).